Je kent ze wel: van die liedjes – of liever: stukjes van liedjes – die je niet meer uit je hoofd krijgt. ‘Oorwurmen’, worden ze genoemd, melodietjes die maar in je brein blijven rondzingen. Je wilt er vanaf, maar hoe meer je je ertegen verzet, des te hardnekkiger ze zich in je hoofd lijken vast te zetten.
De muziektheoretische verklaring hiervoor is dat het gaat om een liedje met een simpele melodie en een eenvoudig ritme, waarin ergens iets afwijkends gebeurt. Op dat punt haakt het liedje zich vast in je hoofd. Je wilt het afmaken, maar dat lukt niet, je hersenen proberen de oplossing te zoeken en blijven het fragment afdraaien. Je ertegen verzetten werkt averechts.
Beter is het in dit geval om kwaad met kwaad te bestrijden, aldus musicoloog Henk-Jan Honing. Hij adviseert de melodie mee te zingen. Sterker nog, juist voluit mee te zingen, en wel helemaal tot het eind. Wat is volgens hem het effect? De harmonische spanning verdwijnt en het oorwurmprobleem lost zich op.
Pam van der Veen
18 september 2011
Met dank aan André de Witte voor de tip.