Jongeren belonen in plaats van straffen
Voor de jaarwisseling hoorden we dat wethouder Hans Marchal de jongeren in Wijk bij Duurstede een aanbod had gedaan. Als ze tijdens de jaarwisseling voor minder dan 10.000 euro aan schade zouden veroorzaken met het afsteken van vuurwerk, dan zouden ze die 10.000 euro min het schadebedrag van de gemeente krijgen, plus een bonus van 1000 euro. De balans is inmiddels opgemaakt en het belonen heeft gewerkt.
Skatebaan
Er ging nog steeds wel wat kapot (twee afvalbakken, twee hondenpoepbakken, een hek en zeven verkeersborden) maar de schade was aanzienlijk minder. Dit jaar bedroegen de kosten 2.560 euro. Vorig jaar waren ze in Wijk bij Duurstede maar liefst 13.000 euro kwijt om alles wat door vuurwerk stuk ging weer te repareren. Als beloning voor het nette gedrag, krijgen de jongeren nu dus 8.440 euro van de gemeente. Het geld komt uit het potje van de gemeente dat sowieso al is gereserveerd voor vuurwerkschade. Het plan is nu om het te besteden aan een skatebaan, maar de jongeren mogen zelf kiezen.
Ze op heterdaad betrappen lukt niet, daar hebben we niet de mensen en de middelen voor. Daarom moet je omdenken.
Omgekeerde wereld
Nu zul je misschien zeggen: dat is toch de omgekeerde wereld? Mensen belonen voor normaal gedrag, in plaats van straffen voor dingen die niet mogen. Dat is precies wat Sybren van der Velden van de VVD over dit plan zei. De fractie was naar eigen zeggen verbijsterd. Maar dat straffen proberen we al jaren en dat lukt meestal niet zo goed. Toezicht houden en mensen op heterdaad betrappen is erg lastig. Wethouder Marchal: "Ze op heterdaad betrappen lukt niet, daar hebben we niet de mensen en de middelen voor. Daarom moet je omdenken. We proberen jongeren te verleiden hun gedrag aan te passen door het bedrag dat we anders aan schade kwijt zijn, in te zetten voor jongerenbeleid." Dus het was tijd om eens iets anders te proberen. En de aanpak van wethouder Marchal had dus daadwerkelijk effect! Maar liefst 10.440 euro aan effect!
Goed jatten is niet kopiëren, maar ideeën overnemen en op maat snijden naar de eigen problemen.
Slim jatten
Dit is trouwens helemaal geen nieuw idee. In 2014 deed toenmalig burgemeester Jorritsma in Almere precies hetzelfde. Ook daar was het belonen een stuk succesvoller dan straffen. Gek eigenlijk, dat het dan nog vier jaar moest duren voor dit ergens anders werd geprobeerd. Sterker nog, politicoloog Pieter Hilhorst schreef in 2008 al in de Volkskrant over een vergelijkbaar idee in Venlo. Dat is dus al bijna 10 jaar geleden mensen! Hij kaart in zijn opiniestuk ook aan dat precies dit dus heel vaak mis gaat. We vinden continu het wiel opnieuw uit, maar weten niet hoe we goede ideeën van anderen kunnen jatten en zelf kunnen gebruiken om onze eigen problemen op te lossen. Of zoals Hilhorst het verwoord: "Goed jatten is niet kopiëren, maar ideeën overnemen en op maat snijden naar de eigen problemen."
Gelukkig zijn er ook mensen die het wel snappen en die dit idee op kleinere schaal in hun eigen werk toepassen. Zo laat docent Martijn Sytsma op Twitter weten dat op zijn school de leerlingenraad aan het begin van het jaar 1.000 euro krijgt. Daar moeten ze wel onnodige reparaties aan bijvoorbeeld de toiletten van betalen. Maar wat er overblijft mogen ze besteden aan iets voor alle leerlingen.
Dus kom jij ergens in je werk tegen dat straffen niet werkt? Onderzoek eens hoe je de overtreders kunt belonen. Hoe kun je dit idee jatten?
Bronnen: RTV Utrecht en Volkskrant
