Gebitten

Een voorbeeld van vastdenken. Aan de universiteit heb ik redelijk veel gedaan aan wat economen de contracttheorie noemen. Wij gaan vaak uit van ongelijk verdeelde informatie tussen twee partijen. Bijvoorbeeld de tweedehands autoverkoper weet meer van de kwaliteit van de auto dan de koper. Of een verzekeraar die niet weet hoe goed de gebitten van de klanten zijn.

In dit soort gevallen van ongelijke informatie tussen partijen, komen nogal eens ongewenste effecten voor. Als bijvoorbeeld een ziektekostenverzekeraar de premie verhoogt, zullen vooral de klanten met goede gebitten weglopen. Waarom veel geld betalen als je weinig declareert? De klanten met slechtere gebitten zullen juist blijven. Zij denken een duurdere verzekering in de toekomst juist nodig te hebben. Het gevolg? De kosten voor de verzekeraar zullen in de toekomst alleen maar hoger worden. Als hij de premie als reactie opnieuw zou verhogen, zou het probleem alleen maar groter worden. Dit noem je tegendraadse selectie. Je denkt handig te zijn, maar het resultaat is averechts.

De logische consequentie zou dan ook wel eens kunnen zijn dat een ziektekostenverzekeraar die het idee heeft dat er teveel geclaimd wordt, zijn premies vreemd genoeg beter zou kunnen verlagen om de kosten te drukken. Het resultaat zou namelijk wel eens kunnen zijn, dat deze verlaging mensen aantrekt met een goed gebit, die relatief weinig kosten met zich meebrengen.

Elmer Sterken (econometrist, RU Groningen)

29 januari 2011