Fold-It

Al heel lang zochten wetenschappers naar een bepaald medicijn tegen aids. Daartoe moesten ze eerst uitzoeken hoe een bepaald enzym in elkaar zat. Maar omdat er miljoenen opties waren, zouden ze nog wel even bezig zijn. Mogelijk zelfs tientallen jaren.

Het ging om een enzym van een virus dat lijkt op hiv bij resusapen, en dat cruciaal is voor het overleven van het virus. Daarom hoopten de wetenschappers er de zwakke plekken van te vinden. Want dat zou mogelijk ook een medicijn tegen aids kunnen opleveren. Ze wisten wél uit welke onderdelen het enzym opgebouwd moest zijn, maar konden niet beredeneren hóe die onderdelen precies in elkaar staken. En vanwege de vele miljoenen mogelijkheden, kon zelfs de krachtigste computer op aarde er geen antwoord op geven.

Het was een medisch raadsel, dat werd omgedacht door ‘gewone’ mensen over het probleem te laten nadenken en de sterke kanten van mens en computer bij elkaar te brengen. Wat is namelijk het geval? Mensen kunnen in verhouding tot computers zeer goed ruimtelijk redeneren. Dus ontwierp men de online game Fold-It, dat door iedereen die maar wilde op internet gespeeld kon worden. In Fold-It moeten de gamers molecuulstructuren manipuleren – virtuele moleculen die gehoorzamen aan dezelfde natuurwetten als echte moleculen.

Hoe werkt het spel? Als een speler een structuur verzint die de molecuul weinig energie kost, gaat zijn score omhoog. Komt hij met een oplossing die veel energie vraagt of die natuurkundig niet mogelijk is, dan daalt zijn score. Op die manier dragen de gamers bij tot het steeds efficiënter opbouwen van een enzym. Zo ook van het enzym waarom het ging in het bewuste hiv-virus.

Wat was het eindresultaat? Op deze manier kwamen meer dan 57.000 gamers in tien dagen tot de oplossing van het raadsel, iets wat de wetenschap in tien jaar niet was gelukt. En over tien jaar waarschijnlijk nog steeds niet. Door samen aan de opbouw van het enzym te sleutelen, hebben de gamers het aidsmedicijn dichterbij gebracht.


Pam van der Veen
3 oktober 2011


Met dank aan @reimeltje en Jan Gunster voor de tip.