Doe er iets aan

Problemen? Daar ben ik dol op. Sinds ik als trainer bij Omdenken werk, zijn zij namelijk niet langer een bron van ellende, maar interessante vraagstukken om samen met mensen aan te werken.

Zo kwam er bij mij een enthousiaste jonge vrouw langs die bij haar werkgever was aangenomen om haar creatieve blik en energie. Zij is onderdeel van het designteam. Tijdens een overleg met haar leidinggevende zei hij, tussen neus en lippen door, “ohja, misschien wil jij ook iets doen met de eilandjescultuur hier”. En dat was dat.

Kan het ook goed zijn?

Die eilandjescultuur bleek zich, toen wij inzichtelijk maakten wat dat nou precies was, te beperken tot de werkvloer. Tijdens borrels, barbecues en aan de lunchtafel zaten medewerkers van verschillende afdelingen wel vrolijk door elkaar, maar wanneer het tijd was om te werken, zat men alleen bij mensen van de eigen afdeling, en werden problemen ook eerst met de eigen afdeling besproken.

Om “iets met de eilandjescultuur” te doen, ging het designteam nieuwe ideeën voorleggen aan afgevaardigden van andere afdelingen. Dat werkte voor geen meter. Ze hadden niet echt een mening over de plannen, óf zagen slechts beren op de weg. Frustrerend!

Terug naar de basis. Wat bedoelde die manager van haar nou eigenlijk met “doe iets met de eilandjescultuur”? Dat kon zij me niet vertellen. Ik vroeg haar het van een andere kant te bekijken. Is het wel een echt probleem? Of kan het ook goed zijn, die eilandjescultuur? Het bleef een tijd stil. Ze maakte een paar keer aanstalten iets te zeggen, en keek dan heel verbaasd. En werd weer stil. Opvallend was, dat haar ogen steeds meer gingen stralen.

Ze zei: “Ik weet wat ik met de eilandjescultuur moet doen… Ik moet hem belonen!” Wat bleek? De teams werkten zelfstandig, belastten pas andere teams met een vraagstuk wanneer dit echt nodig was, maar áls het dan nodig was wisten ze wel precies waar ze moesten zijn. Het creatieve team werd ervaren als een stelletje wildebrassen, maar wanneer het management een creatieve beslissing nam, werd die door alle “eilandjes” gedragen.

Puur door goed waar te nemen en het probleem te ontleden, bleek het probleem te zijn verdampt. Er ís dus helemaal geen probleem!

Is het een echt probleem?

Deze omdenkvraag is een evaluatieve vraag. Is het probleem wel de moeite waard om er überhaupt energie in te steken? Maakt je niet van een mug een olifant? Ervaren alle betrokken de situatie ook als een probleem? Deze vraag doet vooral een beroep op het voelen, op een emotionele, intuïtieve weging van het probleem.

Die vraag lijkt op het eerste gezicht misschien overbodig, maar hij is van groot belang: als je de feiten en je verwachtingen hebt onderzocht en je constateert dat er nog steeds een probleem is, is het verleidelijk om in de probleem-weg-reflex te schieten. Maar vaak is het veel beter om halt te houden en eerst de vraag te stellen: is het een echt probleem?

Door deze vraag te stellen, geef je je brein de expliciete opdracht om niet in paniek te raken, om de probleem-weg-reflex te onderdrukken, rustig adem te halen en eerst te checken hoe groot het probleem is.

De vraag ‘Is het een echt probleem?’ lijkt een simpele opendeurvraag. Maar we willen het belang van deze vraag hier graag benadrukken. We zijn geneigd elk probleem, hoe klein ook, dwangmatig weg te willen werken. Het gevolg is dat we constant in de reparatiestand staan. Het tragische is dat er altijd problemen zullen zijn. Er zijn altijd rafelrandjes. En hoe ambitieuzer we zijn, des te meer rafelrandjes er zullen zijn. Het is dan ook de kunst om deze problemen en rafelrandjes te zien voor wat ze werkelijk zijn: zijn het échte problemen of zijn het simpelweg rafelrandjes?

Conclusie. Door de vraag ‘Is het een echt probleem?’ te stellen kun je besluiten om van een probleem verder geen probleem te maken. En juist dan ontstaat de ruimte om te kijken naar wat er dankzij het probleem kan ontstaan. Pas dan zie je de nieuwe mogelijkheden.

Heb jij ook een omdenkverhaal?

Iedere zondag lees je op deze website een Omdenkverhaal. Kom je zelf zo'n verhaal tegen? Bijvoorbeeld in de krant, op je werk, thuis of online. Of heb je zelf iets omgedacht dat perfect past tussen alle Omdenkverhalen op deze website? Laat het ons dan vooral weten, want we zijn altijd op zoek naar fraaie voorbeelden. Mail jouw verhaal of tip naar contact@omdenken.nl. Dank je wel!