Grand Theory

Een andere reden waarom de werkelijkheid goed onderzoeken lastig is, heeft te maken met het feit dat we moeite hebben met het niet-weten. We hebben liever een allesomvattende theorie, een verhaal waarmee we de werkelijkheid kunnen verklaren. Niet-weten geeft ons een gevoel van onzekerheid. Weten – zelfs in de vorm van geloven of denken-te-weten – geeft ons de prettige illusie van houvast, dat we het leven begrijpen, er letterlijk grip op hebben. Een verhaal verbindt mensen, geeft een groep richting en identiteit. En dus verzinnen we een verhaal – een grand theory – waarmee we de wereld verklaren, of beter: niet alleen de wereld, maar ook het universum, het voor- en het hiernamaals en De Zin van Dit Alles. De Bijbel, de Koran en de Thora zijn de bekendste voorbeelden van deze pogingen een Verklaring voor het Al te produceren, maar daar heeft de mens zich niet toe beperkt. Ook de beloofde heilstaten van socialisme, marxisme, communisme en het nazisme kun je zien als pogingen een theorie – of een ‘leer’ zo je wilt – te ontwerpen waarin alle belangrijke kwesties van het leven keurig gerangschikt zijn. De mens is geneigd grote en kleine verhalen te maken die het leven ordenen in hapklare brokken. Zo-zit-dat en zo-doe-je-dat.

We maken verhalen, meningen en overtuigingen over letterlijk alles: windmolenparken, bijvoorbeeld. Of het gezin, kinderarbeid, scheurkalenders, Noord-Korea, geurkaarsen, genetisch gemanipuleerd voedsel, huisjesmelkers, priesters, Griekenland, one-night-stands, Bossche bol, passend onderwijs, groene smoothies, Oostvaardersplassen, vrijgezellenfeesten, aspartaam, overgewicht, de vluchtelingenstroom, wildplassen, beveiligingscamera’s, zure regen, de Action, eikenprocessierupsen, bootcamps, reply-to- all, ontharingscrème, het dieselschandaal, insteekhoezen, generaal pardon, bodemerosie, zuipketen, blauwalg, Facebook, vaderlandsliefde, de winkelzondagopening, botox, oogballikken, de voc-mentaliteit, motorclubs, eerwraak, het bindende referendum, oploskoffie, glutenvrij bier, pretpakket, orgaanhandel, onverdoofd ritueel slachten, zzp’ers, voedselbanken, euthanasie, gezichtsbedekkende kleding, kinderarbeid, hogedrukreinigers, de Damschreeuwer, de vogeltjesdans, de moonwalk, Route du Soleil, wichelroedelopen, de rechten van de mens, dweilorkesten, makelaars, notenallergie, geïmproviseerde jazz, okselhaar, vriesdrogen, de kalasjnikov ak-47, rookworst van de hema, Stonehenge, bruine bonen, uitgeprocedeerde asielzoekers, puberteit, draagmoederschap, het monster van Loch Ness, postzegelbeurzen, antroposofie, de Wet verbetering poortwachter, döner kebab, Bassie en Adriaan, woekerpolissen, Sinterklaas, ramkraken, Boer zoekt Vrouw, Franse kaas, liposuctie, stadsontwikkeling, loverboys, het sacrament van de biecht, ouderschap, curling, altruïsme, drugs, de holocaust, het zesde zintuig, maliënkolder, kunstsubsidies, McDonald’s, buitenaards leven, de Noord/Zuidlijn, maagdelijkheid, tandplak, de privatisering, de Bermudadriehoek, de bibliotheek, gootsteenontstopper, global warming, de evolutie, Ken en Barbie, flexitariërs, krimpregio’s, het déja- vu-gevoel, de erfzonde, het basisinkomen, driepuntsgordels, Instagram, de dienstplicht, het meervoudig orgasme, boekhouders, liefde op het eerste gezicht, armoede, de buren, terrorisme, abortus, Feyenoord, de cito-toets, de tabakslobby, iriscopie, inflatie, complottheorieën, fierljeppen, Plopsaland, vijandige overnames, het Hoogheemraadschap, hagelslag, 80-plussers, reclamemakers, de Nederlandse Spoorwegen, woordblindheid, het chemisch toilet, de kinderbijslag, de melkveesector, ongewenste zwangerschap, naturistencampings, illegaal vuurwerk, internetbankieren, wapenbezit, ivoorroof, de ark van Noach, handsfree bellen, multifocale lenzen, patatje kapsalon, ongevraagde confetti, de toneelacademie, de plastic soep, Hugo Borst, de Belgische snelwegen, lederhosen, overspel, bubbeltjesplastic, spitsstroken, stofzakken, kaasvlinders, lilliputters, drugshonden, restafval, rommelmarkten, DigiD, het oranjegevoel, verplichte inentingen, de beurskoers, de klapschaats, selfiesticks, vrijemarkteconomie, vakantiegeld, mimespelers, barista’s, de doedelzak, ducttape, kerkscheuringen, rookvrije zones, fietsstroken, prestatiedruk, Oxfam Novib, jeugdprostitutie, het vaderschap, Airbnb, bijna-doodervaringen, de wipkip, de pensioengerechtigde leeftijd, het apenstaartje, handelsblokkades, aardgaswinning, kabeltruien, telekinese, korfbal, de vergrijzing, geslachtsoperaties, cafeïnevrije cappuccino, Sportpark De Langeleegte, plattelandsbewoners, de pausmobiel, dierenleed, paalzitten, uv-straling, ritmische gymnastiek, de oerknal, collega’s, dividendbelasting, het weer, Crocs, studentenverenigingen, trekhaken, de var, plastische chirurgie, hondenpoep, algoritmes, de jeugdzorg, de publieke omroep, dierentuinen, het huwelijk, huiswerk, de paus, de kerk. En niet te vergeten de Cliniclowns, natuurlijk.