Conducteur

Samen met een gezelschap mij verder onbekende medereizigers bevond ik mij in een trein in Vlaanderen. Het was een stralende dag, felblauwe hemel, licht lentebriesje, u raadt het al, ik had er zin in. Ik had stellig de indruk dat ook een groot deel van mijn medereizigers er zin in had. Weinig nors gefrons om me heen, wel veel gesprekken, boeken en mijmeringen. Net op het moment, dat het gezelschap in een licht jolige stemming leek te geraken, vloog de deur open. De conducteur. Meer nog, de Frans sprekende conducteur.

Nu heb ik hoegenaamd niets tegen Frans sprekende conducteurs. Integendeel. Maar de ervaring leert dat het stuntelig Nederlands vaak gepaard gaat met stress en negatieve overtuigingen. Overigens volstrekt begrijpelijk. Laat mij duidelijk zijn, kaartjes controleren en knippen in het Frans en in het Nederlands is volstrekt hetzelfde. Echter wanneer er ook een gesprek bij komt kijken, of erger nog, een discussie, dan trekt de onmacht haar harnas aan en kiest zij de aanval als verdediging.

Het zien van de conducteur en het horen van het gebrekkig Nederlands maakte mij alert. Als dat maar goed komt. Twee banken gepasseerd ondertussen. Zonder kleerscheuren. Oef! Even gleed mijn blik terug af naar het boek dat ik op zijn gezelligst voor me had klaar gelegd. ‘Ik had u wel degelijk teken gedaan hoor mijnheer’, doorbrak vrij abrupt de gemoedelijke ambiance. Hoofden draaiden zich vliegensvlug richting plaats van delict. Een discussie tussen de conducteur en één van onze beste vrienden, die wel of niet teken had gedaan voor het opstappen om te laten weten dat hij nog een kaartje diende te kopen. En dus wel of geen surplus diende te betalen. Dit werd snel een één-tegen-allen-discussie. De conducteur voelde de argusogen in zijn ganse lijf prikken. Het gebrekkige Nederlands liet hem niet toe om een open gesprek te voeren. Hij zou voet bij stuk houden. Hij zou niet buigen. De spelregels waren duidelijk en onze vriend speelde in zijn ogen vals. Dit zag er niet erg rooskleurig uit. Het ‘een beetje reizen’ zagen we in rook opgaan.

Toen deed onze beste vriend, die ik echter nog maar enkele kilometers kende, iets merkwaardigs. Hij sprak de conducteur aan in het Frans en vroeg hem: “Op welke wijze geraken we hier samen uit mijnheer?” Hij stelde voor om even uit de drukte te stappen en zich naar de tussencoupé te begeven. Weg was de spanning, weg was de defensieve houding! In de plaats zag ik een glimlach, openheid en ontspanning.

Hun gesprek zette zich verder op afstand van de eendracht van onze coupé. Eén enkele vraag had hier aanleiding toe gegeven. Een open, nieuwsgierige vraag. ‘Hoe geraken wij hier samen uit?’ En ‘hier’ was niet enkel de discussie, maar ook de gespannen en defensieve sfeer waarvan weinig goeds te verwachten viel.

Wat er uiteindelijk uit de bus is gekomen, moet ik u jammer genoeg onthouden. Ik weet het zelf niet. En eerlijk gezegd, het interesseert mij niet. Het kantelen van de situatie door één enkele vraag, dàt is wat mij is bijgebleven. Een vraag die een uitweg bood uit een zinloze discussie. Het was een vraag naar mogelijkheden. Een mooie drempelverlager.


Dimitri De Meester
Zie ook het blog van Dimitri.